Zien drinken doet drinken?

40% van de deelnemers uit 2019 gaf aan dat 'het goede voorbeeld geven aan jongeren' één van de redenen was, waarom ze bewust een pauzeperiode in wilde lassen. Kinderen krijgen hierdoor onder andere de boodschap mee dat alcohol drinken een keuze is. Alcohol is een maatschappelijk geaccepteerde ‘bezigheid’. Een wijntje bij de lunch, champagne om te proosten, een biertje na het sporten of een likeurtje in de koffie: voor ieder moment of situatie is een geschikt alcoholisch drankje te vinden. Hierdoor kunnen jongeren dan ook de boodschap meekrijgen dat drinken ‘erbij hoort’. Maak het bespreekbaar Deze 40 dagen geen druppel is een mooie aanleiding om met je kinderen te praten over alcoholgebruik. Omdat ‘drinken’ door het grootste deel van de bevolking maatschappelijk geaccepteerd is, is het belangrijk om in gesprek te blijven over alcohol en het gebruik daarvan. Nu jij letterlijk aan den lijve ondervindt wat niet-drinken met je doet, kun je heel goed uitleggen waaróm het nodig is om na te denken over je eigen alcoholgebruik. In gesprek met dr. Carmen Voogt van het Expertisecentrum Alcohol van het Trimbos-instituut Omdat dit onderwerp leeft onder de IkPas-deelnemers stelden wij een aantal vragen over ‘voorbeeldgedrag en alcohol’ aan wetenschappelijk onderzoeker en woordvoerder van het Expertisecentrum Alcohol van het Trimbos-instituut (een onafhankelijk kennisinstituut voor alcohol, tabak, drugs en mentale gezondheid, red.): dr. Carmen Voogt. Wat verstaan we onder het goede voorbeeld geven / bewust drinkgedrag? Onderschatten ouders hun invloed die ze hebben op het drinkgedrag van hun kinderen? “De autonomie van een jongere neemt toe in de puberleeftijd. Ook de invloed van vrienden wordt groter. Maar het is een misvatting om te denken dat je als ouders weinig tot geen invloed hebt op je kinderen wanneer ze deze fase bereiken. De mening van de ouders blijft de gehele adolescentie van belang én van invloed. Dit geldt overigens zowel voor niet-drinkende als drinkende ouders. Vanaf welke leeftijd (kinderen) ‘horen’ ouders bewust rekening te houden met hun drinkgedrag? “Hier bestaan geen officiële richtlijnen voor, maar uit studies blijkt dat kinderen vanaf 4 jaar al kennis hebben van alcohol. Zij zijn zich dan al bewust van de normen van alcohol, zoals: volwassenen drinken wel, kinderen niet. Ook begrijpen ze de context: mannen drinken meer dan vrouwen of: je rijdt geen auto wanneer je hebt gedronken. Vanaf jonge leeftijd ontwikkelen kinderen alcoholgerelateerde cognities. Wat we nog niet weten is of deze cognities leiden tot (het eerder beginnen met) alcoholgebruik. Wel hebben we onderzocht dat kinderen (4-8 jaar) en jongeren (12-16 jaar) die hun ouders zien drinken positieve verwachtingen over alcohol hebben. En dat heeft weer invloed op de startleeftijd wanneer de jongere begint met drinken en de hoeveelheid die wordt gedronken.”’ Wat zijn de risico’s wanneer je als ouder het verkeerde voorbeeld geeft? “Het verkeerde voorbeeld geven (drinken in het bijzijn van kinderen, drank in huis hebben, drank op een zichtbare plek laten staan, red.) leidt tot een lagere startleeftijd met betrekking tot alcoholgebruik en meer drinken.” En er zijn nog meer risico’s verbonden aan het drinken van alcohol op jonge leeftijd, zie kader.

Risico’s alcoholgebruik jongeren Schade voor de drinker  Hersenen De hersenen ontwikkelen zich tot gemiddeld het 25e jaar. Alcohol verstoort die ontwikkeling en dat kan van invloed zijn op het karakter en het gedrag van kinderen. Groei Alcohol verlaagt o.a. de hoeveelheid mannelijk hormoon en groeihormoon. Van jongens is bekend dat overmatig alcoholgebruik de botontwikkeling remt. Geheugen Na een avond veel drinken kun je de volgende ochtend nog steeds onder invloed zijn. Jongeren hebben net als volwassenen na een weekend stevig drinken zeker twee dagen nodig voor herstel. Onveilig vrijen Onder invloed van alcohol durven jongeren meer en doen ze eerder dingen die ze zonder alcohol niet zouden doen. Zo vrijen jongeren vaker onveilig als ze gedronken hebben. De helft van de jongeren twijfelt of het wel zou lukken om onder invloed van alcohol een condoom te gebruiken. Alcoholvergiftiging Jongeren drinken tijdens het uitgaan vaak veel in korte tijd. De kans op een alcoholvergiftiging neemt hierdoor toe. Het zenuwstelsel raakt verdoofd, na bewusteloosheid kan een coma optreden met zelfs de dood tot gevolg. Geweld Naast controlevermindering neemt ook het reactievermogen af. Uit onderzoek blijkt dat jongeren die drinken tijdens het uitgaan vaker slachtoffer zijn van agressief gedrag. Black-out Een black-out kan ontstaan wanneer veel alcohol in korte tijd wordt gedronken. Een regelmatige black-out kan blijvende schade veroorzaken aan de hersenen. Schade aan anderen Agressie Onder invloed van drank kunnen jongeren zich eerder schuldig maken aan geweldpleging. Verkeersongelukken Drinken werkt overmoedigheid in de hand. Toch achter het stuur plaatsnemen, kan op dat moment een ‘goede keuze’ lijken. Rijden onder invloed kost ieder jaar mensenlevens. Bron: www.alcoholinfo.nl.

Welke stappen kun je als bewuste ouder nemen? Waar te beginnen met het goede voorbeeld geven? “Naast niet drinken in het bijzijn van, drank uit het zicht opbergen en strikte regels naleven moet je als ouder in gesprek blijven met je kind. Weet waar je kind zich mee bezighoudt, met wie hij omgaat en wat hij denkt. Ook een afkeurende houding ten opzichte van alcohol werkt als een beschermende factor. Hiermee laat je zien dat het drinken van alcohol niet gezond voor je is en risico’s met zich meebrengt. Zoals al eerder aangegeven: de invloed van ouders is in de kinderjaren groot, maar ook gedurende de tienerjaren.”

De tips op een rijtje -NIX onder 18 betekent ook echt NIX onder 18. -Berg de alcohol op een niet-zichtbare plek op. -Drink niet in het bijzijn van (klein)kinderen. -Blijf in gesprek met je kind (monitoring), weet wat hij/zij doet en met wie. -Een afkeurende houding ten opzichte van alcohol heeft een beschermende factor. Hiermee zend je het signaal uit dat het drinken van alcohol niet goed is. -Haal überhaupt geen drank in huis.