Maar vanavond heb ik hoofdpijn

Een veelgehoorde ‘klacht’ is dat IkPas-deelnemers worden lastiggevallen door vervelende hoofdpijnen. Daar moesten we dus meer van weten. We spraken met psychiater en gezondheidswetenschapper Arnt Schellekens, die eerder al onderzoek deed naar de effecten van een alcoholpauze in samenwerking met leverarts Eric Twja, over de relatie tussen pauzehoofdpijn en alcohol. Klopt het dat hoofdpijn een ontwenningsverschijnsel kan zijn wanneer je –tijdelijk- stopt met drinken? “Dit klopt zeker. Ontwenningsverschijnselen treden vooral op wanneer dagelijks alcohol gedronken wordt gedurende meerdere maanden. Vaak wordt een periode van ongeveer een half jaar aangehouden met meerdere glazen per dag. Hoofdpijn behoort tot de milde ontwenningsverschijnselen, net als een algemeen ongemakkelijk gevoel, malaise, lichte onrust of slaapklachten.” Hoe komt dat dan? “Wanneer je langere tijd alcohol drinkt, went je lichaam daaraan. Er treden aanpassingen op in de hersenen om de dagelijkse effecten van alcohol op te kunnen vangen. Alcohol is een verdovende stof. Dagelijks gebruik leidt ertoe, dat de signaalstoffen in de hersenen die deze demping veroorzaken afnemen en dat de signaalstoffen in de hersenen die activeren juist toenemen. Dit is een soort compensatie voor de dagelijkse verdoving door alcohol. Als je dan ineens stopt met drinken, staat je brein als het ware in een overactieve stand, omdat het de dempende, verdovende effecten van alcohol plots mist. Dit leidt tot allerhande ontwenningsklachten, waaronder hoofdpijn, maar bijvoorbeeld ook rusteloosheid, slaapklachten, trillen, zweten et cetera. Als je langdurig veel hebt gedronken, kan stoppen zelfs leiden tot bijvoorbeeld een psychose of epilepsie.” Heeft hoofdpijn hebben, tijdens een pauzeperiode, een functie? “Gedurende de pauzeperiode moet je brein zich als het ware resetten. De aanpassingen die in het brein hebben plaatsgevonden, als gevolg van de dagelijkse verdoving, kunnen weer ongedaan worden gemaakt. Dat gebeurt tijdens de pauzeperiode.” Hoe lang kun je als passer last hebben van deze hoofdpijnen? “Ontwenningsklachten treden meestal de eerste dagen van het stoppen met alcoholgebruik op. De piek zit meestal na twee tot drie dagen. Daarna wordt het geleidelijk minder over de periode van één à twee weken. Sommige klachten, zoals het slechte slapen, kunnen iets langer aanhouden. Maar ook dit gaat doorgaans geleidelijk over.” Wat raad je IkPas-deelnemers aan om te doen wanneer ze door hoofdpijn worden getergd? “Als je veel hoofdpijn hebt na het stoppen met alcoholgebruik kun je natuurlijk proberen wat afleiding te zoeken en te ontspannen. De onrust en spanning die gepaard kunnen gaan met het stoppen, kun je op die manier vaak goed opvangen. Sporten kan hier ook behulpzaam bij zijn. Als de hoofdpijn echt te heftig is, kan paracetamol tijdelijk ondersteuning bieden. Mocht iemand meerdere ontwenningsklachten hebben, of dagelijks meer dan vijf eenheden alcohol drinken, dan is het verstandig advies in te winnen bij een arts. Deze kan medicatie voorschrijven om de ontwenningsklachten op te vangen en te voorkomen dat de ontwenning ernstig ontregelt. Soms is intensieve begeleiding of opname in een kliniek aangewezen.”