De IkPas-onderzoeksresultaten van 2021 zijn bekend

Dat veel deelnemers het leuk vinden om mee te doen aan het IkPas-onderzoek, blijkt wel uit de respons. Maar liefst 40 procent vulde afgelopen jaar diverse vragenlijsten in. Senioronderzoeker Rob Bovens van Tranzo, een onderzoeksinstituut van de universiteit van Tilburg, draagt ieder jaar zorg voor de metingen rondom IkPas. De resultaten van 2022 presenteerde hij onlangs in een factsheet. Tijd voor een gesprek. Rob, wat zijn de meest opvallende cijfers? “Om te beginnen valt het me ieder jaar op dat ongeveer twee derde van de ondervraagden -dit jaar 13.005- tegen de alcoholpauze opziet. Het is ook niet niks: een maand niet drinken wanneer je gewend dit wel -regelmatig- te doen. Opvallend is dan dat uit de nameting blijkt, dat twee derde het achteraf vond meevallen. Waar ligt dat aan, dat het uiteindelijk toch meevalt? “Ik denk toch vooral door de ondersteuning die IkPas biedt. Je ontvangt desgewenst iedere dag een nieuwbrief, je kunt ervaringen uitwisselen op het forum of je stelt een vraag aan een IkPas-coach. Ook het idee dat je niet alleen bent en allemaal samen een alcoholpauze inlast, draagt bij aan de succeservaring. En dat het voor velen een succeservaring is, blijkt wel uit de 75 procent die tijdens Dry January en/of de 40 dagen geen druppel challenge inderdaad geen alcohol drinkt. Uit onderzoek in Engeland blijkt dat als je op je eigen houtje pauzeert, zonder ondersteuning en community, dat dan maar 36 procent slaagt in zijn of haar voornemen 30 dagen niet te drinken.” Sinds het begin van IkPas onderzoek jij motieven en ervaringen van deelnemers. Welke verschuivingen merk je op? “Een en ander verandert inderdaad door de jaren heen. Zo zag ik in de beginjaren dat de meeste mensen (meer dan 80 procent) meededen uit nieuwsgierigheid of ze het wel zouden volhouden. Of wilden ze wel eens weten wat alcohol in hun leven betekent. Slechts een minderheid van 40 procent van de ondervraagden deed mee aan IkPas, omdat ze ook achteraf minder wilden (leren) drinken. Deze deelnemers wilden dus hun gewoontegedrag en drinkpatronen doorbreken. Inmiddels draagt 70 procent van de ondervraagden dit als motief aan om mee te doen, terwijl het aantal nieuwsgierige deelnemers, op zoek naar een nieuwe ervaring, ook aangroeide tot 90 procent. Bovenstaande geeft duidelijk aan waarom onderzoek nodig is. Ik krijg van herhalende IkPassers wel eens de vraag: ‘Waarom zijn het ieder jaar ongeveer dezelfde vragen?’ Omdat ik heel benieuwd ben naar veranderingen en verschuivingen op het gebied van motieven en ervaringen. De tijd verandert en wij mensen en onze overtuigingen en gedragingen ook. Het onderzoek biedt de organisatie van IkPas de kans om op basis van de cijfers het ondersteuningspakket te verbeteren en mee te veranderen met de zich wijzigende belangstelling van de deelnemers.” Niet iedereen juicht een pauze toe. En degenen die het wel doen, schrijven zich lang niet altijd in. Wat vind jij daarvan? “Tja, niks moet. De mensen die het als betutteling zien of het probleem niet zien, een drankje zo nu en dan, hoeven zich ook niet aangesproken te voelen. Je moet je voorstellen dat de gemiddelde deelnemer toch 18 glazen alcohol per week nuttigt! Dan hoor je echt niet tot de weinig drinkende Nederlanders. Voor hen kan deze interventie helpend zijn. Wat betreft de mensen die wel meedoen, maar zich niet inschrijven -omdat ze bijvoorbeeld al vaker een succesvolle alcoholpauze hebben gehad- ook hen staat het uiteraard helemaal vrij om zich niet in te schrijven. Maar jammer is het natuurlijk wel. Vooral voor de mensen die zich wel inschrijven. Zeker wanneer het de eerste keer is dat ze meedoen. Iedere deelnemer vindt het een fijn idee, dat er velen met hem pauzeren. Hoe groter de groep, hoe groter het support. Dus als je je niet in wilt schrijven voor jezelf en wel pauzeert, schrijf je dan in voor een ander. Daarmee zeg je eigenlijk: ‘Ik support jou’.” Wat kun je vertellen over het langetermijneffect van een alcoholpauze? “Na 6 maanden vragen we eerder ondervraagden naar hun huidige alcoholgebruik. Ieder jaar blijkt uit de cijfers dat het alcoholgebruik, ook 6 maanden na de alcoholpauze, lager is dan voor de alcoholpauze. Deelnemers drinken 1 dag per week minder en als ze drinken, drinken ze ook minder glazen alcohol zowel in het weekend als doordeweeks. In totaal drinken de ondervraagden in het onderzoek naar IkPas 2021 na 6 maanden bijna 5 glazen alcohol minder per week. En dat scheelt een behoorlijke slok op een borrel.”

Dit is Rob Dr. Rob Bovens is alcoholonderzoeker en werkzaam bij Tranzo, onderzoekscentrum voor zorg en welzijn van Tilburg University. Hij werkt al 41 jaar in de (alcohol)verslavingspreventie en doet het IkPas-onderzoek samen met Prof. Dr. Dike van de Mheen en Dr. Jolanda Mathijssen. Rob is een van de initiatiefnemers van IkPas.

Ben je benieuwd naar het hele IkPas-onderzoeksrapport? Check hier de complete factsheet.